Zdobywcy szczytów – 6 największych sukcesów polskich wspinaczy

Historia polskiej wspinaczki obfituje w sukcesy rangi światowej. W dzisiejszym wpisie przedstawiamy tylko kilka najważniejszych.

Nanda Devi East (7434 m) – 1939 r., Jakub Bujak i Janusz Klarner

Zdobycie Nanda Devi East, wierzchołka w Himalajach Garhwalu, było największym przedwojennym sukcesem polskiego himalaizmu. Plany polskich wspinaczy były początkowo jeszcze ambitniejsze, jednak sytuacja polityczna nie pozwoliła Polakom zorganizować wyprawy ani na Mount Everest, ani na K2.

Adam Karpiński (1897–1939), fot. domena publiczna, Wikipedia

Celem rezerwowym był dziewiczy szczyt Nanda Devi East. „Rezerwowym” – nie oznacza, że łatwym do zrealizowania. Polacy szturmowali szczyt w porze monsunowej, w trudnych warunkach pogodowych, bez specjalistycznego sprzętu znanego z dzisiejszych wypraw.

Największym entuzjastą i orędownikiem polskiego himalaizmu był kierownik wyprawy w Nanda Devi z lipca 1939 roku – Adam Karpiński. Położył on podwaliny pod polskie sportowe wspinanie. Niestety – pierwszy wielki sukces przypłacił życiem. Po zdobyciu Nanda Devi East polska ekipa próbowała zdobyć także pobliski wierzchołek Tirsuli. W trakcie walki pod lawiną zginęli właśnie Adam Karpiński i jego towarzysz – Stefan Bernadzikiewicz.

Kanczendzonga Południowa (8494 m) i Środkowa (8482 m) – 1978 r., Eugeniusz Chrobak, Wojciech Wróż; Wojciech Brański, Zygmunt Andrzej Heinrich, Kazimierz Olech

Dwa dziewicze ośmiotysięczniki podczas jednej wyprawy? Taka sztuka udała się polskim himalaistom w 1978 roku. Wyprawa Polskiego Klubu Górskiego była drugim sukcesem w tym masywie górskim w ciągu kilku lat. W 1974 roku Polacy zdobyli bowiem Kangbachen (7902 m). Kierownikiem obu wypraw był Piotr Młotecki.

Kanczendzonga fot. Siegmund Stiehler, domena publiczna, Wikipedia

Zdobycie obu szczytów w trakcie jednej wyprawy było zadaniem bardzo karkołomnym. Do dzisiaj masyw ze względu na poziom trudności należy do najrzadziej zdobywanych na świecie – po Lhotse i Annapurnie.

Gaszerbrum II (8035 m) i III (7952 m) – 1975 r., Halina Krüger-Syrokomska i Anna Okopińska; Wanda Rutkiewicz, Alison Chadwick-Onyszkiewicz, Janusz Onyszkiewicz i Krzysztof Zdzitowiecki

Wyprawa w masyw Gaszerbrumów w Karakorum była wyjątkowa z kilku powodów. Przede wszystkim – składała się na nią mieszana grupa damsko-męska, której celem było zdobycie Gaszerbrum II (mężczyźni) i III (kobiety). Jako pierwszy swój cel zrealizowali mężczyźni, którym zabrakło kilkunastu dni do tytułu pierwszych zdobywców szczytu – wyprzedziła ich ekspedycja francuska.

Do historii przeszły za to wyprawy kobiece. Najpierw na Gaszerbrum III, najwyższy siedmiotysięcznik na świecie, który jako pierwszy w historii zdobył skład Wanda Rutkiewicz, Alison Chadwick-Onyszkiewicz, Janusz Onyszkiewicz i Krzysztof Zdzitowiecki.

Wanda Rutkiewicz na Krzywej Turni w Sokolikach fot. Seweryn Bidziński, domena publiczna, Wikipedia

Dodatkowo już wkrótce samodzielna grupa w składzie Halina Krüger-Syrokomska i Anna Okopińska powtórzyła sukces męski i zdobyła Gaszerbrum II. Jej członkinie zostały pierwszymi, które stanęły w samodzielnym kobiecym zespole na szczycie ośmiotysięcznika.

Mount Everest zimą (8848 m) – 1980 r., Leszek Cichy, Krzysztof Wielicki

Zimowe zdobycie najwyższego szczytu świata z początku 1980 roku otworzyło piękny rozdział polskich osiągnięć wspinaczkowych. Mount Everest był pierwszym ośmiotysięcznikiem zdobytym zimą. Niewiele brakowało, a wyprawa nie doszłaby do skutku – władze nepalskie wydające pozwolenie przed 1980 rokiem uznawały bowiem tylko sezon przed i pomonsunowy.

Krzysztof Wielicki i Leszek Cichy po zdobyciu Mount Everestu. Fot. Bogdan Jankowski, domena publiczna, Wikipedia

Nie był to jedyny sukces tej wyprawy. Kilka miesięcy później, 19 maja 1980 roku, zespół w składzie Andrzej Czok i Jerzy Kukuczka wytyczyli nową drogę południowym filarem.

Korona Himalajów i Karakorum – lata 1979-1987, Jerzy Kukuczka

Jerzy Kukuczka, najwybitniejszy polski himalaista, zapisał się w historii jako człowiek, który wytyczył jedenaście nowych dróg na ośmiotysięcznikach, zaliczył siedem wejść na ośmiotysięczniki w stylu alpejskim czy jako jedyny człowiek na świecie zdobył dwa ośmiotysięczniki w ciągu jednej zimy. Były to osiągnięcia niesamowite, a sam Kukuczka do dzisiaj uznawany jest za legendę.

Jerzy Kukuczka (z lewej) i Andrzej Czok podczas wyprawy na Mount Everest – zdjęcie wykonane wiosną 1980 roku. Fot. Andrzej Heinrich, domena publiczna, Wikipedia

Jednak największym sukcesem naszego wspinacza było zdobycie w latach 1979-1987 Korony Himalajów i Karakorum, czyli wszystkich czternastu ośmiotysięczników dwóch największych masywów górskich. Zrobił to jako drugi człowiek w historii – po Reinholdzie Messnerze. Z tą różnicą, że zajęło mu to dwa razy mniej czasu – zaledwie osiem lat.

Lhotse zimą (8511 m) – 1988/1989 r., Krzysztof Wielicki

Pod koniec złotych czasów polskiego himalaizmu, tj. lat osiemdziesiątych XX wieku, jedną z ostatnią kart tej epoki zapisał Krzysztof Wielicki. Zdobył on w pojedynkę ośmiotysięcznik Lhotse. Było to osiągnięcie wybitne z przynajmniej dwóch powodów. Po raz pierwszy zdobyto ten szczyt zimą i zrobiono to solo, bez budowania obozów pośrednich.

Lhotse, fot. Jamie O’Shaughnessy, domena publiczna, Wikipedia

Szczyt zdobył w Sylwestra 1988 roku. Zrobił to, mając na sobie gorset ortopedyczny – wcześniej nabawił się urazu kręgosłupa. Jerzy Kukuczka tak skomentował ten wyczyn w audycji polskiego radia:

Zrobił to w prawdziwie swoim stylu, 1300 metrów wspinał się samotnie. Tym samym udowodnił, że Polacy w Himalajach zimą są po prostu bezkonkurencyjni.

Powyższe sukcesy to tylko niewielka część historii polskiego wspinania. Które z wyczynów Polaków Wy uważacie za najważniejsze? Piszcie w komentarzach!